ज्ञानको विषय: 'पहिलो विश्वयुद्ध' यस प्रकारले शुरू भयो, यसको इतिहास एकदम डरलाग्दो छ
ज्ञानको विषय: 'पहिलो विश्वयुद्ध' यस प्रकारले शुरू भयो, यसको इतिहास एकदम डरलाग्दो छ
तपाईंले धेरै इतिहास पुस्तकहरूमा पहिलो विश्वयुद्धको बारेमा धेरै पढ्नुभयो होला। यद्यपि यो महान युद्ध 1914 देखि 1918। सम्म लडेको थियो जुन तीन महाद्वीप यूरोप, एसिया र अफ्रिकाको समुद्र, पृथ्वी र आकाशमा लडेका थिए, तर मुख्यतया यसलाई युरोपको महान् युद्ध भनिएको छ। अब अरू जानकारी लीनु भन्दा अघी पहिले आखीर किन यो लडाईलाई 'विश्व युद्ध' भनियो र यसले विश्वमा यसको प्रभाव पारेको थियो भन्ने बारेमा जानकारी लीउँ । वास्तवमा यसलाई 'विश्व युद्ध' भनिन्छ किनकि यो युद्धमा भाग लिने देशहरूको सङ्ख्या र यसकाे क्षती अभूतपूर्व थीयाे साथै यसको क्षेत्रपनी (जसमा यो लडाई भएको थियो) ।
यो विश्वास गरिन्छ कि पहिलो विश्वयुद्धको कारण आधा विश्व हिंसाको चक्रमा फसेकाे थियो र यस समयमा करीव १० करोड मानिस मारिएकाे र २० करोड भन्दा बढी मानिस घाइते भएका थियाे । यस बाहेक, लाखौं मानिस रोग र कुपोषण जस्ता घटनाका कारण मरेका थियाे ।
यो युद्धको अन्तमा, विश्वका चार प्रमुख साम्राज्यहरू, रसिया, जर्मनी, अस्ट्रिया-हंगेरी (ह्याप्सबर्ग) र ओस्मानिया (ओटोम्यान साम्राज्य) ध्वस्त भए। यसपछि युरोपको सीमाहरू पुन: निर्धारित गरियो र उही समयमा अमेरिका पनि एक 'महाशक्ति' देशको रूपमा विश्वको अगाडि देखा पर्यो।
कुनै पनि एक कारणलाई पहिलो विश्वयुद्धको लागि जिम्मेवार भनेर भन्न सकीदैन। यो युद्ध १९१४ सम्म भएका विभिन्न घटना र कारणहरूको परिणाम चै मान्न सकिन्छ। यद्यपि यस युद्धको कारण तत्काल युरोपको सबैभन्दा ठूलो अस्ट्रिया-हंगेरी साम्राज्यको उत्तराधिकारी आर्चड्यूक फर्डिनेंड र उनकाे पत्नीको बोस्नियामा हत्या भएकाेलाई मानिन्छ।
आर्चडुक फर्डिनान्ड र तिनकी श्रीमतीलाई 28 जून, 1914 मा हत्या भएकाे थीयाे जसकाे आराेप सर्बीयामा माथी लगाइएकाे थीयाे । यस घटनाको एक महिना पछि, अर्थात् जुलाई 28 जुलाई, 1914 मा अस्ट्रियाले सर्बियामा आक्रमण गरे। यस पछि विभिन्न देशहरू यो युद्धमा सामेल भए र अन्ततः यो विश्व युद्ध को रूपमा लीयाे ।
यो युद्ध आधिकारिक रूपमा 11 नोभेम्बर 1918 मा जर्मनीले आत्मसमर्पण गरेपछि समाप्त भयो। यस कारणले गर्दा, नोभेम्बर ११ लाई पहिलो विश्वयुद्धको अन्तिम दिन पनि भनिन्छ। यसपछि 28 जून 1919 मा, जर्मनीले भर्साइको सन्धिमा हस्ताक्षर गर्यो, जसलाई शान्ति सम्झौता पनि भनिन्छ, जसको कारणले उसले आफ्नो जग्गाको ठूलो हिस्सा गुमायो। उही समयमा उनीमाथि अन्य राज्यहरू कब्जा गर्न प्रतिबन्ध लगाइएको थियो र उनको सेनाको आकार पनि सीमित पारीएकाे थियो। भर्साइको सन्धि जर्मनीमाथी जबरजस्ती थाेपीएकाे भन्ने विश्वास गरिन्छ। यसै कारणले हिटलर र जर्मनीका अन्य मानिसहरूले यसलाई अपमान ठान्थे र विश्वास गरिन्छ कि यो अपमानले गर्दा दोस्रो विश्वयुद्धलाई पनि निम्त्याएकाे थियाे ।
